Ciekawostki językowe. Pięć złoty czy pięć złotych?
CIEKAWOSTKI JĘZYKOWE
Pięć złoty czy pięć złotych?
Coraz częściej pojawia się problem poprawnego używania słowa “złoty” w połączeniu z liczebnikiem. Niczym nie da się usprawiedliwić używania przez wiele osób zwrotów: To kosztuje dwadzieścia złoty; Zapłaciłem trzydzieści złoty; Wydałem w sumie za zakupy sto złoty, a więc wymawiania słowa złoty bez wyraźnego – ch.
Na ten problem zwraca uwagę sam prof. Jan Miodek, który uznaje taką manierę za zwykłe niechlujstwo fonetyczne, prowadzące do zakłócenia związku gramatycznego między liczebnikiem a określanym przez niego wyrazem. Należy sobie uświadomić, że poza przedziałem od dwóch do czterech (np. 2-4, 32-24, 42-34, 72-44, 552-554 itp., bo wtedy poprawne są połączenia dwadzieścia dwa złote, trzydzieści cztery złote, czterdzieści dwa złote itd.) z liczebnikami zawsze występuje postać dopełniaczowa (kogo? czego?) złotych.
Z przykrością należy stwierdzić, że coraz więcej osób posługuje się formą złoty w wyrażeniach liczebnikowych, w których powinien się pojawić dopełniacz złotych. Osoby używające takich form zazwyczaj nie zdają sobie sprawy z tego, że to spore uchybienie językowe. Oto kilka przykładów wynotowanych z różnych tekstów mówionych i pisanych:
* Ustala się wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 2830 zł (słownie: dwa tysiące osiemset trzydzieści złoty).
* Wystarczyło tylko 5 złoty, aby mieć możliwość wygrania nagrody podczas festynu.
* Moja koleżanka, z którą pracuję, dostaje netto 920 złoty (!) po dziesięciu przepracowanych latach.
* Pięć lat temu grzyby skupowano po 20 złoty za kilogram.
Zapamiętajmy zatem, że – z wyjątkiem wyrażenia jeden złoty – obowiązuje następująca reguła: dla liczb z zakresu 5-14, lub gdy ostatnia cyfra liczby wynosi 1, 5, 6, 7, 8, 9, 0 — pisze się złotych (np. 12 złotych, 91 złotych). Jeśli ostatnia cyfra wynosi 2, 3, 4 — pisze się złote (np. 32 złote, 104 złote).
Agnieszka Józinkiewicz